Devrin karikatürleri ekseriyetle siyasi çatışmaları, dönemin siyasi-toplumsal çalkantılarını işlediğinden bir dönemin panoramasını çizgilerle aktarmaktadır. Benim seneler önce İfham gazetesini okurken denk geldiğim, çizeni bilinmeyen ve imzası da meçhul bir karikatüristin ellerinde çıkma bu karikatürler hem çizgi hem de fikir olarak o dönemin izlerini yansıtmakta. 1910’ların sonu, 1920’lerin başındaki mizah anlayışını, eleştiri stilini göstermesi açısından da bir hayli enteresan. Üstelik gazeteler ve yazarlar arası çatışmalar, Milli harekete meyilli İfham gazetesinin İtilafçı gazetelere taarruzu, atışmaları, o zaman bile öğretmenlik ile ilgili yaşanan sorunlar, bu gazetedeki karikatürlerde yer buluyor. Günümüze göre fazla sade ve naif kaçsa da aslında insanın geçmişten günümüze belli açıdan kendisinden önceki toplumla belli özellikleri taşıdığını gösterebiliyor.
İşte o dönemin zihnine ve çizgilerine dokunabilmek adına yedi karikatür üzerinden şöyle bir tarih ve çizgi yolculuğuna çıkalım:
Bir İttifak-ı Meşumı Müselles (Bir Uğursuz İttifak Üçlüsü)
Peyam-Sabah-Neulogos (Dönemin gazetelerinden) İstanbul üzerinde hora teperken:
Sabah’çı Mihran -Yaşa Artin Kemal! (Ali Kemal)
Neulogoscu Eugidis -Zito Kemalis!
Casus-ı Merkum (adı geçen casus) Artin Kemal -Ketzo Venizelos!
(21 Kanunisani 1336 – 21 Ocak 1920, İfham Gazetesi)
Yazının devamını okumak için tıklayın…